用车勿以身犯法 无证驾驶处拘留 最高2000元罚
| Felsefe |
|---|
| üzerine bir seri |
 |
Ya?am felsefesi, ya?am?n anlam? ya da ya?am?n nas?l ya?anmas? gerekti?ine ili?kin herhangi bir genel tutum ya da felsefi g?rü?tür.[1]
Terim genellikle gayri resmi bir anlamda kullan?l?r, odak noktas? akademik bir felsefi ?abadan ziyade insanl?k haliyle ilgili temel varolu?sal sorular? ??zmek olan ki?isel bir felsefedir.[2] Bu terim ayn? zamanda, ana temsilcisi Wilhelm Dilthey, Henri Bergson ve Pierre Hadot,[3] gibi di?er birka? k?ta filozofu olan Alman Lebensphilosophie hareketi taraf?ndan onaylanan,[4] bir ya?am tarz? olarak felsefe yapma kavram?na da at?fta bulunur.[5]
?nsanl?k Durumu
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]?nsan?n hayatta kalma mücadelesi farkl? tekniklerle ?ekillenir. Ama hayatta kalma mücadelesi di?er canl?larda oldu?u gibi ayn? kalmaz. Do?ay? de?i?tirmenin ?tesinde kendini de?i?tirir ve geli?tirir. Bunun i?in teknik; kültüre, medeniyete giden denemeler sürecini ifade etmektedir.
Arendt eylemin ?nemine ili?kin ??yle der:
“Eylem ?eylerin veya maddenin arac?l??? olmadan, do?rudan insanlar aras?nda ge?en yegane etkinliktir; insan?n ?o?ulluk durumuna, yeryüzünde ?nsan’?n de?il insanlar?n ya?ad?klar? ve bu dünyada ikamet ettikleri ger?e?ine kar??l?k gelir.”[6]
Varolu?sal sorunun ana yan?tlar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Varolu?sal soruya nas?l yan?t verilece?i konusunda ü? ge?erli teori vard?r.
Felsefe, di?er ?eylerden daha spesifik belirli ko?ullara sahip olan, günlük ya?amla ?ok yak?ndan ili?kili oldu?u anlam?na gelen varolu?sal bir bilimdir.[7] Hayat felsefesi ba?lam?nda, insanlar harekete ge?meden ?nce her zaman ?nemli ve en ?nemli ?eyleri dü?ünürler. Bunlar esas olarak s?n?fland?r?l?r. Felsefe, ?e?itli bilim alanlar?ndan gelen ifadelerin yan? s?ra soyut ve yarat?c? ?eylerin ele?tirel bir ara?t?rmas?d?r.[8]
?zün inkar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Varl???n inkar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Ya?am?n do?rulanmas?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]
Sokrates ?ncesi ya?am felsefesi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Sokrates ?ncesi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Yunan dü?üncesinde mitolojinin büyük bir ?nemi vard?r. Her dü?üncenin kendine ?zel bir mitolojisi vard?r. Buna kar??n ?o?u kültürün ?ekillendi?i Yunan co?rafyadan ??kan inan??lar?n felsefeyi, ya?am? ve nas?l etkiledi?ini anlatmaya ?al???r.[9]
Yunan felsefesinden ??kan ya?am
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Do?ada hareketin, de?i?imin ve geli?imin oldu?u g?rünür. Bir savunma arac? olarak teknik, canl?lar?n mücadele takti?inde ortaya koyduklar? bir savunma y?ntemidir.[9]
Sokrates sonras? ya?am felsefesi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Sokrates sonras?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Sokrates felsefeyi belirli bir y?ne ?evirmekle farkl? bir ya?am kurgusu ortaya koyar. Daha sonra gelen ??rencisi Eflatun ve onun ??rencisi Aristoteles bu farkl? yolu daha ince bir bi?imde i?lerler.
Sokrates ve ya?am
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Sokrates felsefesi'nin bir miras? ifade etti?i ?ne sürülmü?tür. "Felsefenin belirli bir ?izgi i?inde geli?iminden konu?abiliyorsak", bunun ancak felsefeyi belirli tan?mlar ve bir y?ntem i?inde yapan bu filozof sayesinde oldu?unu ?ne sürer.[10]
_engraving.jpg)
Kant ve idealizmde ortaya ??kan ben’in ya?am felsefesi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Antik d?nemde ya?am?n insan?n kar??s?nda üstün bir konumu vard?r.
Modern d?nemde “Dü?ünüyorum o halde var?m” s?zü Ben'in ya?am kar??s?nda üstünlü?ünü vurgular.
Resextensa ve rescogitans ayr?m?; ya?ama kar?? kendini belirleyici noktaya getirmek isteyen ki?inin bir tasnifidir. Resextensa, yer kaplama ?zelli?ini maddeye yükleyerek maddeyi ?l?meye ve ?l?meden de kontrol etmeye yol alan dü?ünmeyi ifade eder.
Dü?ünmeye bu perspektifte ba?land???nda ??kan sonucun Antik d?nemdeki gibi haddini ya da kendini bil ?eklinde olmayaca??n? anlamak zor de?ildir.[11]
Bunun i?in Descartes ile idealizmin doruk noktas? olan Alman idealizmi aras?nda olduk?a ?nemli bir filozof olarak Kant’a bakmak gereklidir.[11]
Varolu?sal ??kmaz?n üstesinden gelme giri?imi olarak din
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Varolu??ulu?un iki temel bi?imi vard?r.[12]
Dini varolu??uluk
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Hristiyan varolu??ulu?u en iyi ?rnek olarak St. Augustine, Blaise Pascal, Paul Tillich ve S?ren Kierkegaard taraf?ndan ?rneklendirilir. Dinsel varolu??uluk, varl???n temeli olan ?z ve varolu? olmak üzere iki ger?eklik düzeyi oldu?unu kabul eder. Din, bu g?rü?te nihai kayg?d?r.
Tanr? buyru?unu (vahiyi) referans alan Yahudilik, Hristiyanl?k ve ?slam gibi büyük teistik dinler, ba?ka hi?bir varl?kta bulunmayan ?zelliklere sahip “Tanr?” diye bir gücün varl???ndan s?z etmektedirler. Bu dinler Tanr?'y? mevcut her ?eyin sebebi ve devaml?l???n? sa?layan gü? olarak g?rürler. Yine bu inan? gelene?ine g?re Tanr?'ya ra?men hi?bir ?eyin meydana gelmesi mümkün de?ildir ve kaderi ondan ba??ms?z olarak ?ekillenen bir varl?k dü?ünülemez. Bu inan? merkezinden bak?ld???nda b?yle bir varl???n inkar? bir yana, varl??? ile ilgili en kü?ük bir ?üphe dahi beslemeye imkan yoktur.[12]
Ateist varolu??uluk
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Ateist varolu??uluk en iyi ?ekilde Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger ve Jean-Paul Sartre taraf?ndan ?rneklendirilir. Ger?ekli?in tek bir düzeyi oldu?unu, varolu? oldu?unu kabul eder. Bu g?rü?e g?re, her insan kendi benzersiz ve ge?ici ?zünü in?a eder.
Goldberg'in "ateist varolu??uluk" tan?m? Nietzsche'nin g?rü?ünü yans?tmaktan ziyade Sartre'?n ?er?evesini ?izdi?i varolu??uluk ak?m?n?n bir tezidir asl?nda. Sartre bunu Dostoyevski'ye g?nderme yaparak ??yle a??klar:
Dostoyevski, "Tanr? olmasayd? her ?ey mübah olurdu" diye yazm??t?.Ger?ekten de Tanr? yoksa her ?ey mübaht?r, hi?bir ?ey yasak de?ildir. Bu demektir ki insan, kendi ba??na b?rak?lm??t?r. Ne i?inde dayanacak bir destek vard?r ne de d???nda tutunacak bir dal. Art?k hi?bir ?zür, yapt?klar?na dayanak bulamayacakt?r.[13]
Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ^
- "Philosophy of life". Collins English Dictionary. HarperCollins Publishers. 2019.
- "Philosophy of life". Merriam-Webster.com Dictionary. Merriam-Webster. 30 Eylül 2020 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 29 Eylül 2020.
- ^ Timothy Fetler, Philosophy and Philosophy of Religion Charts, Sun Press, 1968.
- ^ Pierre Hadot (1922-2010) 28 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi. by Matthew Sharpe
- ^ Scott Campbell, Paul W. Bruno (eds.), The Science, Politics, and Ontology of Life-Philosophy, Bloomsbury, 2013, p. 8.
- ^ Michael Chase, Stephen R. L. Clark, Michael McGhee (eds.), Philosophy as a Way of Life: Ancients and Moderns – Essays in Honor of Pierre Hadot, John Wiley & Sons, 2013, p. 107.
- ^ H.Arendt, ?nsanl?k Durumu. s. 35.
- ^ Arafah, B., & Kaharuddin The Representation of Complaints in English and Indonesian Discourses (?ngilizce). Opción. 2019. ss. 501-517.
- ^ Kaharuddin., & Hasyim, M. The Speech Act of Complaint: Socio-Cultural Competence Used by Native Speakers of English and Indonesian. International Journal of Psychosocial Rehabilitation. 2020. s. 26.
- ^ a b Yasam Felsefesi: "Bir Kant & Felsefe Kurami Klasigi". ss. 86-90.
- ^ Eupalinos ve ?teki S?yle?imler. 2014. s. 88.
- ^ a b Immanuel Kant ve Transendental ?dealizm. s. 56.
- ^ a b Alfred J. Ayer, Dil, Do?ruluk ve Mant?k, ?ev. Vehbi Hac?kadiro?lu. Metis Yay?nlar?. 1988. s. 9.
- ^ SARTRE, J. P. Varolu??uluk, ?ev. As?m Bezirci. Say Yay?nlar?. 2012. ss. 46-47.
Ayr?ca bak?n?z
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir] | Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde i?eri?ini geni?leterek Vikipedi'ye katk? sa?layabilirsiniz. |