方便游客 遂宁今年将新增加80座旅游厕所
John Broadus Watson | |
|---|---|
 | |
| Do?um | 9 Ocak 1878 Güney Karolina |
| ?lüm | 25 Eylül 1958 (80 ya??nda) New York, ABD |
| Milliyet | Amerikal? |
| Vatanda?l?k | ABD |
| Kariyeri | |
| Dal? | Psikoloji, Davran????l?k |
| Doktora dan??man? | J. R. Angell[1] |
John Broadus Watson (9 Ocak 1878 – 25 Eylül 1958), psikolojide davran????l?k ekolüne yapt??? katk?larla tan?nan Amerikal? psikologdur.
9 Ocak 1878'de Güney Karolina'da Greenville yak?nlar?nda do?du. 29 ya??nda profes?rlük unvan?n? ald?. Davran????l?k ekolünün kurucusudur.
Hayat?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]9 Ocak 1878'de Güney Karolina'da Greenville yak?nlar?nda do?du. Annesi ?ok dindard?, babas? ise annesinin tam tersiydi. Watson 13 ya??ndayken, babas? ba?ka bir kad?nla ka?t? ve bir daha geri gelmedi. Uzun y?llar sonra Watson ünlü ve zengin birisi oldu?unda, babas? onu g?rmek i?in New York'a geldi. Fakat Watson babas?n? kabul etmedi. Greenville yak?nlar?nda tek odal? bir okulda ilk e?itimine ba?lad?. A??r? dindar, tutucu bir ev i?inde yeti?tirilmesine kar??n karakterinin sürekli bir par?as? olarak bir ba?kald?r? ?izgisi geli?tirdi. Watson'?n o y?llarda bir su? eyaletinde ya?ad??? s?ylenebilirdi. ?e?itli kavgalara kar??t? ve biri ?ehir s?n?rlar? i?erisinde ate?li silah kullanmaktan olmak üzere iki kez tutukland?.
Kariyeri
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Dü?ük lise notlar?na kar??n, 16 ya??nda Greenville'in Furman üniversitesi'ne kabul edildi. Orada kendini yetenekli ve zaman zaman ?al??kan olabilen bir ??renci olarak kan?tlad?. Bu okuldan mezun olduktan sonra Chicago üniversitesi'nde yüksek lisans düzeyinde e?itim almaya ba?lad?. ??renimini bitirmesi üzerine, Watson hem psikolojide hem de n?rolojide bir?ok i? teklifi ald?. Aralar?nda en ?ekici olan? Chicago'da deneysel psikolojide bir yard?mc? ??retim üyesi olarak kalmakt?. 2 y?l sonra Johns Hopkins üniversitesi'nde profes?r olarak kariyerine devam etti. B?ylece Watson 29 ya??nda Amerika'n?n büyük üniversitelerinden birinde ?nemli bir g?revi üstlenmi? oldu. Watson 1920 y?l?na kadar yani 12 y?l boyunca Hopkins'de kald? ve burada ge?irdi?i 12 y?l onun psikoloji a??s?ndan en üretken d?nemi oldu. 1920 sonbahar?nda evli olan Watson ??rencisi Rosaline Rayner ile ili?kiye girdi ve ilk kar?s?ndan ayr?larak Miss Rayner ile evlendi. Johns Hopkins y?netimi b?yle bir davran??a g?z yummad?, sayg?nl?k sürdüremeyece?ine karar verdi ve Watson istifa etmeye zorland?. Hi?bir üniversite ad?na yap??m?? olan k?tü ??hreti sebebiyle onu kabul etmek istemedi. K?sa bir süre i?erisinde kendisini toparlayarak profesyonel meslek ya?am?na reklamc? olarak ba?lad?.1945 y?l?nda emekli olana kadar reklamc?l?k üzerinde ?al??t? ve ABD'de bu sekt?rde ?ok büyük etkiler b?rakt?.
Davran????l???n Kurulu?u
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Watson geleneksel i?ebak?? y?ntemiyle rahats?z bir birliktelik i?inde ya??yor, hayvanlar üzerinde kendi ara?t?rmalar?n? sürdürürken James ve Wundt'un ?izgileri boyunca dersler veriyordu. ??ebak?? y?ntemini subjektif oldu?u ve tutars?z sonu?lar verdi?i i?in reddediyordu. Watson bilin? ve zihin kavramlar?na hi? ba?vurmadan psikolojik olgular?n saptanabilece?ini ve a??klanabilece?ini s?ylüyordu. Yani Watson'?n kastetti?i ?ey bu sistemde ?nemli olan ayarlanmalar ve onlara neden olan uyaranlara ili?kin bütüncül bilgilerdir. Psikolojinin teorik amac?, davran???n kestirilmesi ve y?netilmesidir. Canl?lar?n davran??lar?n?, insan ve hayvan aras?na duvar ?ekmeden birle?tirici bir yakla??mla incelemeyi hedefledi. Bununla birlikte, insanlar?n ona hayvan ?al??malar?n?n psikoloji ile, insan bilincinin incelenmesi aras?nda ne ilginin oldu?unu sormalar?ndan rahats?z olmaya ba?lad? ve bir karar ald?. Bundan b?yle kendini geleneksel psikolojinin sistemine uydurmayacak, tam tersine psikolojinin kendine onun uzmanl???na ?nemli bir konum sunmak üzere yeniden tan?mlanmas?na ?al??acakt?. Bu g?rü?ü 1913'te Psychological Review'de ‘Davran????n?n G?züyle Ruhbilim’ ba?l?kl? sert bir yaz?da anlatt?. Watson bu g?rü?lerini 1914'te, Davran??: Kar??la?t?rmal? Ruhbilime Bir Giri? adl? kitapta geni?leterek yay?nlad?. Watson bu kitapta hayvan psikolojisinin kabul edilmesi gerekti?ini ispatlamaya ?al??t? ve psikoloji ara?t?rmalar?nda denek olarak hayvanlar?n kullan?lmas?n?n avantajlar? üzerinde ?nemle durdu. Ertesi y?l Amerika Psikoloji Derne?i Ba?kan? se?ildi. 1915 y?l?nda davran???? ilkeleri insan psikolojisine uyarlamaya ba?lad?.Bu g?rü?leri 1919'da ‘Bir Davran????n?n Bak?? A??s?ndan Ruhbilim’ ad? alt?nda yay?nlad?.1919'un sonlar?nda Watson bebeklerde duygusal kar??l?klar?n ko?ulland?r?lmas? üzerine olduk?a etkili ve tart??mal? bir ?al??maya ba?lad? ve bu s?rada akademik psikolojiyi bütünüyle denetim alt?na alman?n k?y?s?ndayd?.Bununla birlikte bu d?nemde ?zel hayat? sebebiyle meslekten uzakla?t?r?lmas?na ra?men ?al??malar?n? b?rakmad?. Yeni Toplumsal Ara?t?rma Okulu'nda davran???? ruhbilim üzerinde dersler verdi ve 1924'te bunlar? ‘Davran????l?k’ ba?l??? alt?nda yay?nlad?. 1928'de Watson ve kar?s? davran???? ?izgilerde ?ocuk yeti?tirmeye bir k?lavuz olarak Bebe?in ve ?ocu?un Ruhbilimsel Bak?m? ba?l?kl? bir kitap yay?nlad?lar. Bu kitap Amerikan ?ocuk yeti?tirme uygulamas?na d?nü?tü ve Watson'?n yazd??? di?er her ?eyden ?ok daha fazla halk? etkiledi. 1930 y?l?nda Watson Davran????l?k'? g?zden ge?irdi. Bu ?al??ma Watson'?n ruhbilimi alan?ndaki son profesyonel ?al??mas? oldu.
Davran????l???n metotlar?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Watson psikolojinin kendisini do?a bilimleriyle yani g?zlenebilir olan davran??la s?n?rlamak zorunda oldu?unu iddia etmi?ti. Bu nedenle sadece tamamen nesnel olan ara?t?rma metotlar? davran????n?n laboratuvar?nda ara?t?r?labilirdi. Watson ara?t?rmalarda kullan?labilecek metotlar? a??k?a belirtmi?ti. (1) ara?l? veya ara?s?z g?zlem, (2) test metotlar?, (3) s?zel anlat?m metodu ve (4) ko?ullu refleks metodu.
Davran????l???n ?al??ma Konusu
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Psikoloji a??s?ndan Watson'?n kavramsal davran????l???n?n, metotolojik davran????l???ndan ?ok daha büyük ?neme sahip oldu?u ispatlanm??t?r. ?ncelikli ?al??ma konusu daima davran?? itemleri veya verileri olmak zorundad?r. Davran?? bilimi olarak psikoloji sadece uyar?c? ve tepki, al??kanl?k edinimi gibi terimlerle nesnel olarak tan?mlanabilen davran??larla ilgilenmek zorundad?r. Bütün insan ve hayvan davran??lar? bu ?ekilde, ruhsal kavram ve terimlere ba?vurmadan anlat?labilir. Davran???? psikoloji davran???n nesnel olarak ara?t?r?lmas? yoluyla, belirli bir tepkinin ?ncesinde gelen uyar?c?n?n ?nceden tahmin edilmesi amac?n? ger?ekle?tirebilir. Davran????l???n amac? gerek ?al??ma konusu gerek metotolojisiyle ruhsal kavramlardan ve ?znel metotlardan uzak, fizik kadar nesnel bir bilim olu?turmakt?r.
Eserleri
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Davran??: Kar??la?t?rmal? Psikolojiye Bir Giri?
- Bebe?in ve ?ocu?un Psikolojik Bak?m?
- Davran????l?k
Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ?zel
- ^ "Classics in the History of Psychology" 3 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi.: "Watson obtained his Ph.D. under the supervision of Angell 1903."
- Genel
- Fancher, R. E. (1990). Ruhbilimin ?ncüleri (2). (A. Yard?ml?, ?ev.). ?stanbul: ?dea. (Orijinal ?al??ma bas?m tarihi 1979).
- Schultz, D. P., Schultz, S. E. (2002). Modern psikoloji tarihi. (Y. Aslay, ?ev.). ?stanbul: Kaknüs Psikoloji.
- ?zakp?nar, Y. (2011). Psikoloji tarihi . Ankara: ?tüken
| Otorite kontrolü |
|
|---|
